24 nov zzp’ers in loondienstverband of ondernemer?
Waar zzp’ers voorheen met opdrachtgevers op papier konden afspreken dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, is dit na een recente uitspraak van de Hoge Raad voor veel gevallen een stuk complexer geworden. De Hoge Raad heeft onlangs beslist dat als blijkt dat er in de praktijk sprake is van loondienst, iemand géén ondernemer is, ondanks het feit dat op papier is afgesproken dat iemand zzp’er is. Een werkgever kan zich dan ook niet verschuilen achter een contract.
De Hoge Raad oordeelde onlangs dat twee partijen niet zomaar in een contract kunnen afspreken dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. In de praktijk werken freelancers al jaren met contracten waarin staat dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst met hun opdrachtgever. Mede aan hand van dat gegeven werd in de rechtbank bepaald of iemand wel of niet in dienst is. Dat zal in het vervolg niet meer zo werken.
Bedoeling niet meer van belang
De Hoge Raad heeft besloten dat de zogenoemde “bedoeling van partijen” niet meer van belang is. “De Wet bepaalt of je een arbeidsovereenkomst hebt, en niet de partijen zelf”, aldus Ruben Houweling, hoogleraar arbeidsrecht aan de universiteit van Rotterdam. En dat kan grote impact hebben. “Veel zzp’ers moeten opnieuw gaan bekijken wat voor contract ze hebben”, zegt hij. “Belangrijk is dat dat wat je doet, ook kwalificeert als overeenkomst”, zegt hij.
Het maakt namelijk wel uit wat voor werk je doet. En of dit voldoet aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst. “De uitvoering is beslissend voor de vraag of er wel of geen dienstverband is”, legt Pascal Besselink, senior jurist arbeidsrecht bij DAS, uit. Is iemand ingebed in de organisatie? Doet hij of zij exact hetzelfde werk als anderen en is dat niet onafhankelijk? Dan kan er sprake zijn van een dienstverband, ook al zeggen de afspraken (het contract) van niet. De Raad volgt hierin deels het advies van advocaat-generaal Ruth de Bock. Die legde eerder een potentiële bom onder het personeelsbeleid.
Volgens Besselink kan deze uitspraak vooral gevolgen hebben voor die groep zzp’ers die vrijwel hetzelfde werk doen als collega’s in loondienst. “Bijvoorbeeld in de zorg of in de bouw”, zegt hij. “Voor hen kan dit betekenen dat ze toch in loondienst zijn. De wet is nog altijd bedoeld om te beschermen tegen schijnzelfstandigheid.”
Praktijk minder duidelijk
Toch is de praktische uitwerking van de uitspraak minder duidelijk. Want als sprake is van tevredenheid tussen de partijen, dan hoeft weinig te veranderen, weet Houweling. Pas als er problemen ontstaan en een van beiden naar de rechter stapt, kan deze uitspraak houvast bieden voor eisen die worden gesteld. “Denk aan een ontslagvergoeding”, zegt de hoogleraar. Maar ook andere partijen kunnen om de hoek komen kijken. “Pensioenfondsen, die vinden dat werkgevers meer moeten afdragen omdat ze meer werknemers hebben. Of de fiscus die vindt dat een zzp’er geen zzp’er is en dus geen recht heeft op voordelen.”
Met deze uitspraak kom je dan sneller in de knel, weten de juristen. Wat deze zaak echter vooral oplevert is “food for thought and for court”, zegt Houweling. Het zal leiden tot flinke discussies en twistpunten in de rechtszaal.
Vakbond FNV laat in een reactie weten tevreden te zijn met de uitspraak, maar wil ook dat er strenger gehandhaafd wordt. Volgens de vakbond zou de bal niet bij de zzp’er moeten liggen, maar bij het kabinet.
Bijvoorbeeld bij maaltijdbezorgers zoals Deliveroo, tegen wie de bond een zaak voert over het onderwerp.
Kortom;
Of er in de praktijk sprake is van loondienst, is dus grotendeels afhankelijk van het werk dat iemand doet. Daarnaast weegt ook mee of iemand daadwerkelijk onafhankelijk is. Als blijkt dat dit in de praktijk niet het geval is, ook al is het contractueel anders overeengekomen, bestaat de kans dat een rechter oordeelt dat iemand geen zzp’er is. Dit kan vervelende gevolgen hebben voor zowel de zzp’er als voor de werkgever (opdrachtgever). ZWS Recruitment werkt ook regelmatig met ZZP’ers, die wij tijdelijk inzetten bij onze opdrachtgevers. Klik hier voor een actueel overzicht van onze vacatures.
Overigens zien wij dat veel van onze opdrachtgevers ervoor kiezen om geen zzp’ers in te zetten. Veelal is dit het gevolg van de verplichtingen, beperkingen en onduidelijkheden die de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) met zich meebrengt. De wet DBA moest opdrachtgevers en zzp’ers duidelijkheid geven over hun onderlinge arbeidsrelatie, maar de wet voldoet niet aan de verwachtingen. De wet is nog van kracht, maar wordt niet volledig gehandhaafd. Er zal een aangepaste wet DBA komen, maar wanneer die er komt is op dit moment niet duidelijk. Wel is er door Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Vijlbrief (Financiën) op 15 juni 2020 een vijfde voortgangsbrief over de wet DBA gedeeld.
Wij zullen onze eigen zzp-overeenkomsten laten herzien aan hand van de uitspraak van de Hoge Raad en blijven de ontwikkelingen hierover en de ontwikkelingen over de wet DBA op de voet volgen.
Bronnen:
1: RTL Nieuws (https://www.rtlnieuws.nl/economie/business/artikel/5195389/arbeidsovereenkomst-contract-zzp-loondienst-werk-fnv-hoge-raad)
3: RTL Nieuws (https://www.rtlnieuws.nl/video/uitzendingen/video/5195378/rtl-z-nieuws-1600-uur)
4: Kamer van Koophandel (https://www.kvk.nl/informatiebank/wet-dba-veranderende-wetgeving/)
5: Rijksoverheid (https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/06/15/voortgangsbrief-werken-als-zelfstandige)